Tục cúng gia tiên của người Việt
Cúng gia tiên là cúng ông cha trong nhà, là bổn phận thiêng liêng của con cháu để tỏ lòng nhớ ơn xuất xứ của bản thân mình "Cây có cội nước có nguồn".
Cúng gia tiên là một cái đạo "Đạo phụng dưỡng ông bà", gọi tắt là đạo ông bà. Đạo ở đây ko phải là tín ngưỡng vì không có giáo chủ, đệ tử... .mà chỉ là "đạo làm cho người" trong gia đình, lấy tình cảm và sự địa chỉ máu mủ ruột giết thịt trong mái nhà làm cho chính yếu.
Cúng gia tiên là thể hiện sự hiếu hạnh và tình yêu mến của con cháu đối với người quá cố. Cúng gia tiên trong 3 ngày Tết đãi đằng lòng tri ân, nhớ thương của con cháu đối với tổ tông căn do. Việc cúng kính không chú ý ở hình thức mâm cao cỗ đầy mà chú tâm ở nội dung, đó là tấm lòng thành kính tri ân nhớ thương và noi gương. Vua Hùng Vương thứ 6 không chọn lựa cao lương mỹ vị để cúng gia tiên mà chọn lựa bánh bác bỏ bánh dầy là món đơn sơ giản dị nhưng hàm chứa nội dung ý nghĩa sâu sắc.
Khi cúng, gia chủ phải ăn mặc chỉnh tề, lên đèn, đốt hương, tiến công chuông, nhì tay chắp lại đưa lên ngang trán và khấn, khi khấn nêu ngày 04 tuần, làng xã, tên mình, tên cung phi con, tên người quá cố, lễ phẩm cúng, lý do cúng, cầu nguyện... rồi tùy theo vị trí lớn nhỏ xíu của bản thân đối với người quá cố, ví như nhỏ tuổi thì lạy 4 lạy hoặc vái 4 vái. Việc cúng kính tuỳ thuộc vào đức tin và đời sống đạo đức của bản thân.
Cách thức bày mâm cỗ cúng gia tiên 3 ngày Tết
Mâm cơm truyền thống đầu năm mới của người Việt thường có bốn bát và bốn đĩa. Bốn bát gồm: 1 bát chân giò lợn nấu măng, 1 bát miến, 1 bát mọc nấm và 1 bát bóng thả. Bốn đĩa gồm: 1 đĩa giết mổ gà (giết lợn), 1 đĩa giò (chả), 1 đĩa nem thính (có thể thay bằng đĩa xào) và 1 đĩa dưa muối. Hình như còn có một đĩa xôi (bánh bác bỏ) và bát nước chấm, tổng cộng là tròn mười món.
Mâm cỗ lớn thì có 6 bát 6 đĩa hoặc 8 bát 8 đĩa tượng trưng cho phát lộc, phát tài.
Mâm cơm đầu năm của người miền Bắc thường được chuẩn bị rất công sức, tường tận. Làm thịt gà phải là giết thịt gà trống choai, được chọn lựa cẩn thận: mào gà, hình dáng gà, khác biệt là cựa gà. Người Việt Nam quan niệm: cựa gà có đẹp thì cả năm mới ấm no, giàu có. Gà được giết thịt để cúng giao thừa, sau đó chia cho con cháu ăn hưởng lộc. Giết thịt lợn phải chọn được miếng giết lợn đầy đặn, có đủ nạc, mỡ (thường 1/3 mỡ, 2/3 nạc), dầy chính mình, vuông vắn. Giò có thể là giò nạc, chả lụa, miếng giò chắc, thơm ngọt. Giò được gói tròn. Trong mâm cơm có bánh chưng vuông biểu trưng cho đất, khoanh giò tròn Biểu tượng cho trời, bộc lộ sự hoà thích hợp, cân bằng giữa trời đất và nhân loại. Âm dương thăng bằng, gia chủ mới mạnh khoẻ, con cháu ngoan hiền đức, làm cho ăn phát đạt. Mâm cơm đầu năm còn có đĩa xôi. Xôi đầu năm mới phải là xôi gấc hoặc xôi đỗ. Màu đỏ của gấc, màu quà ruộm của đỗ bộc lộ niềm tin, hi vọng của gia chủ tham gia một năm mới khiến ăn thành công, chạm chán nhiều hên.
|
Trình tự cúng 4 ngày Tết Tết Nguyên đán thường tổ chức 4 ngày và lễ cúng gia tiên cũng được lớp lang cúng trong 4 ngày với những ý nghĩa không giống nhau. Chiều 30 Tết có lễ cúng tất niên, nghĩa là cúng trình với ông bà, tiên sư cha năm cũ đã hết. Đêm 30 cúng giao thừa, thời điểm chuyển tiếp năm cũ sang năm mới. Sáng mùng 1 Tết là cúng Nguyên đán, nghĩa là cúng sáng sớm của một ngày đầu năm. Chiều mùng 1 Tết cúng Tịch điện, tức là cúng cơm chiều. Ngày mùng 2 Tết có 2 lễ cúng, buổi sáng cúng mời tiên sư cha gọi là Chiêu điện, buổi chiều cúng Tịch điện. Ngày mùng 3 là ngày cuối của tết, nên cúng Tạ Ông vải, với ý nghĩa 4 ngày tết đã hoàn toản. |
Đọc thêm: tin tức mới
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét