Nghiên cứu về tiêu dùng và nghèo đói kiếm được Nobel kinh tế 2015 - VnExpress Kinh Doanh

Vào 18h ngày 12/10 (giờ Hà Nội), Viện Hàn lâm Công nghệ Hoàng tộc Thụy Điển vừa thông báo chủ nhân của giải Nobel Kinh tế học năm nay, thuộc về nhà công nghệ gốc Scotland, cùng lúc là Giáo sư Đại học Princeton (Mỹ) - Angus Deaton. Phân tích đạt giải của ông đề cập tới tiêu dùng, nghèo khổ và phúc lợi.

Giáo sư Angus Deaton - chủ nhân giải thưởng Nobel kinh tế 2015. Ảnh: The Guardian

Giáo sư Angus Deaton năm nay 69 tuổi. Ông hình thành tại Edinburg (Scotland), nhưng hiện giảng dạy tại Trường Woodrow Wilson, thuộc Đại học Princeton. Tại đây, ông nghiên cứu về sự thịnh vượng và sản xuất kinh tế. Được hỏi về cảm giác sau khi chiếm được cuộc máy tính bảng báo tin đạt giải, ông vui nhộn nói bản thân chỉ cảm thấy bi hùng ngủ, do không ngang nhau múi giờ (ông Deaton đang ở Mỹ). Nhưng cũng như những người khác, ông rất ngạc nhiên và vui miệng. 

Trước khi kiếm được giải Nobel, các nghiên cứu trước đó của Giáo sư Deaton từng giúp xây đắp hiểu nhân thức về mô phỏng tiêu dùng và bí quyết con người chi tiêu tùy tham gia thu nhập. Tòa tháp vừa mới đây nhất của ông về dò hỏi các hộ mái ấm đã giúp đổi mới kinh tế học sản xuất, từ chừng lý thuyết dựa trên số liệu tổng sang chừng thực nghiệm dựa trên số liệu cụ thể về các cá nhân.

Cũng trong cuộc điện đàm tại lễ thông báo, Giáo sư Deaton đã nhận được thắc mắc về giải pháp cho việc hàng trăm năm phát hành không đồng đều giữa các nước đã đẩy khoảng cách giàu nghèo tăng thêm. Rộng rãi đất nước bị bỏ lại phía sau và những người muốn có cuộc sống tốt hơn đang phải chịu sức ép rất lớn. Ông cho biết việc giảm có năng lực tài chính thấp tại các quốc gia sẽ giải quyết được yếu tố này, nhưng sẽ phải mất rất nhiều thời điểm. Trong ngắn hạn, bình ổn chính trị tại các vùng đang có chiến tranh sẽ giúp cải thiện trạng thái này.

Tư vấn về nhân tố ông có nghĩ là hiện trạng có năng lực tài chính thấp cùng cực trên thế giới đang giảm dần, Giáo sư Deaton kiếm được xét nhân tố này là đúng. Đương nhiên, ông không muốn chính mình là “kẻ sáng sủa mù quáng”. Vì có đông đảo người trên nhân loại vẫn đang bần hàn. Rộng rãi người lớn và cả trẻ con đều đang mắc các nhân tố nghiêm trọng về sức khỏe.

Kiếm được xét về phân tích của ông Deaton, Viện Hàn lâm Kỹ thuật Hoàng phái Thụy Điển cho biết: “Để thiết kế chế độ kinh tế hỗ trợ phúc lợi và giảm nghèo, trước tiên chúng ta phải nắm bắt sự chọn tiêu dùng của mỗi cá nhân. Hơn người nào hết, Angus Deaton đã nâng tầm nhận thức này. Bằng việc kết hợp chọn lựa cá nhân với tổng doanh thu, tìm hiểu của ông đã giúp cải tổ ngành kinh tế vi mô, kinh tế vĩ mô và kinh tế học sản xuất”.

Theo cơ quan này, 3 đóng góp lớn nhất của phân tích đạt giải là: Sắm ra cách người tiêu xài phân bổ chi phí tham gia các loại hàng hóa khác biệt; Doanh thu của xã hội được phân chia thế nào giữa tiêu dùng và dành dụm; Sau cùng là mua ra lý lẽ tiết kiệm để đo lường và phân tách sự phong phú – túng bấn.

Kinh tế là giải thưởng cuối cùng được trao trong mỗi mùa Nobel hàng năm, sau Nobel Y khoa, Hóa học, Vật lý, Văn học và Hòa bình. Nobel cho ngành kinh tế không thuộc cơ cấu giải thưởng thuở đầu trong di chúc của nhà kỹ thuật Thụy Điển - Alfred Nobel. Riêng giải bỏ ra cho kinh tế được bổ sung trong khoảng năm 1968, nhân kỷ niệm 300 năm kiến tạo Ngân hàng Trung ương Thụy Điển - Sveriges Riksbank, cũng là công ty đóng góp quỹ cho giải thưởng này.

Dù thế, trật tự đề cử, chọn lọc và trao giải Nobel Kinh tế vẫn tương tự các ngành khác. Nhà kỹ thuật giành Nobel Kinh tế sẽ được trao 8 triệu kronor Thụy Điển (tương đương 980.000 đô la Mỹ).

Tuy thế, Nobel Kinh tế cũng có những nét riêng so với các ngành nghề khác, "Kinh tế không phải là kỹ thuật vận dụng", Peter Englund – cựu Tổng thư ký Hội đồng chấm giải Nobel cho biết trên website Nobel Foundation. Giải thưởng này luôn gây tranh biện trong khoảng khi có mặt trên thị trường, do phổ biến người nghĩ là nó mang tính chính trị hơn là kinh tế. Hằng năm, những người chỉ trích đều nhắc lại rằng Alfred Nobel ngay từ đầu đã không có ý định trao giải cho các nhà kinh tế học, AFP cho biết.

Người giành giải Nobel Kinh tế năm rồi - nhà khoa học Pháp Jean Tirole. Ảnh: AFP

Họ nghĩ là những người này ko phải đáng tin trong việc phán đoán các cuộc khủng hoảng kinh tế và biến động vốn đầu tư. Và tới giờ, các nhà kinh tế học cũng vẫn chưa mua ra phương pháp giải quyết tình trạng thất nghiệp hàng loạt. Người thành công năm ngoái - nhà kỹ thuật Pháp Jean Tirole lại được trao giải nhờ tìm hiểu về hình thức quản lý, yếu tố tiết những đế nhạo báng kinh doanh lớn trên thị trường. 

Năm nay, giới phân tách từng nghĩ rằng hội đồng trao giải sẽ vinh danh một nhà kinh tế học vừa có nghiên cứu lý thuyết, vừa có trải nghiệm thực tại qua khủng hoảng tài chính, như Olivier Blanchard (Pháp) - cựu kinh tế trưởng tại Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) hay Ben Bernanke (Mỹ) - cựu Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED).

Dù thế, vài cái tên khác cũng từng được hy vọng phổ thông là giáo sự thuộc các trường đại học tăm tiếng của Mỹ, như Avinash Dixit (Ấn Độ) của Đại học Princeton, Robert Barro (Mỹ) của Đại học Harvard hay Bengt Holmstrom (Phần Lan) của Học viện Công nghệ Massachusetts.

Danh sách những người từng đoạt giải Nobel Kinh tế các năm 2000 - 2014:

Năm	Người đạt giải	Công trình	Tổ quốc
2014	Jean Tirole	Hình thức điều hành các công ty, công ty lớn trên thị trường.	Pháp
2013	Eugene F. Fama, Lars Peter Hansen, Robert J. Shiller	Phân tích giá của cải	Mỹ
2012	Alvivin E.Roth và Lloyd S.Shapley	Lý thuyết phân chia bất biến và thực tiễn về kiến lập hoạt động mua bán	Mỹ
2011	Thomas J. Sargent và Christopher A. Sims	Mối quan hệ giữa chính sách kinh tế vĩ mô và ảnh hưởng của chúng lên nền kinh tế	Mỹ
2010	Peter A. Diamond, Dale T. Mortensen và Christopher A. Pissarides	Công thức mới cho sự tương tác trên thị trường, giữa bên có hàng hóa, dịch vụ, việc làm cho... với bên đi tìm kiếm.	Anh và Mỹ
2009	Elinor Ostrom và Oliver E. Williamson	Cách thức quản lý nền kinh tế	Mỹ
2008	Paul Krugman	Tác động của lợi thế diện tích đến các mô hình thương nghiệp và vị trí diễn ra các hoạt động kinh tế	Mỹ
2007	Leonid Hurwicz, Eric S. Maskin và Roger B. Myerson	Thuyết giáo phác thảo hình thức	Mỹ
2006	Edmund S. Phelps	Mối quan hệ giữa lạm phát và thất nghiệp	Mỹ
2005	Robert J. Aumann và Thomas C. Schelling	Xung bỗng và hợp tác phê chuẩn phân tách "Lý thuyết trò chơi"	Mỹ
2004	Finn E. Kydland và Edward C. Prescott	Sự thống nhất về thời điểm của chế độ kinh tế và lực đẩy phía sau chu kỳ buôn bán	Na-uy và Mỹ
2003	Robert F. Engle III và Clive W.J. Granger	Phân tích số liệu kinh tế theo chuỗi thời gian ARCH và đồng thích hợp nhất	Anh và Mỹ
2002	Daniel Kahneman và Vernon L. Smith	Vận dụng tâm lý học tham gia kinh tế và Phân tích kinh tế thực nghiệm	Mỹ
2001	George A. Akerlof, A. Michael Spence và Joseph E. Stiglitz	Phân tách thị trường với thông tin phi đối xứng	Mỹ
2000	James J. Heckman và Daniel L. McFadden	Lý thuyết và nguyên lý phân tích chọn rời rạc	Mỹ

Hà Thu

Có thể bạn quan tâm: tin tong hop