Dù tính về tuổi tác sẽ là khoảng cách một thế hệ nhưng giữa PGS Văn Như Cương và nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên luôn là mối quan hệ như đôi bạn vong niên.
Trong tâm trạng nhớ tiếc thương, sững sờ sau khi nghe tin PGS Văn Như Cương mệnh chung, nhà phê bình xứ Nghệ đã dành cho Báo Mái ấm & Phường hội những tâm can, phác thảo về người thầy đáng kính.
"Ngoài tư cách một nhà giáo, nhà sư phạm, với tôi và phổ quát văn nghệ sĩ, PGS Văn Như Cương là người bạn chơi rất thú vị với tính bí quyết chan hòa, linh hoạt, đầu óc cởi mở, hóm hỉnh và khác lạ là chất "đồ Nghệ". Nghệ ở đây không chỉ là xứ Nghệ, mà còn là nghệ sĩ.
Thầy Cương có một hàng ngũ bạn văn nghệ sĩ, ngoài tôi còn là: Đoàn Tử Huyến, Hồ Bất Qua đời, È Quốc Trọng... Chúng tôi uống rượu, tấn công cờ, thủ thỉ văn học sự thế. Ở ông, chúng tôi học được bí quyết nghĩ, cách thức nói mới và khác lạ.
PGS Cương là thế! Trong mọi việc trong khoảng suy nghĩ đến hành động, ông không bao giờ rập khuôn. Vấn đề đó bộc lộ từ những lễ khai học, bài phát biểu hay nhiều lúc lại bất thần bán ra một ý kiến để biến thành anh hùng của truyền thông.
Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên
Ở con người ấy, lúc nào sự sắc sảo cũng đi đôi với hóm hỉnh. Thời bao cấp, đời sống khó khăn, mái ấm ông phải nuôi lợn tăng gia. Bị lập biên phiên bản xử lý, ông dí dỏm yêu cầu cán bộ sửa nội dung biên bản trong khoảng "Văn Như Cương nuôi lợn" thành "Lợn nuôi Văn Như Cương".
Sau này, một phóng viên nào đó phỏng vấn ông một câu đại ý: Ví như thầy làm Bộ trưởng Bộ Giáo dục, việc trước tiên thầy làm sẽ khiến cho gì? Thầy Cương giải đáp gọn ghẽ pha chút hài hước: Việc trước tiên tôi khiến cho là... từ nhiệm Bộ trưởng!
Thầy Cương là người con xứ Nghệ. Bên cạnh trong dòng máu di truyền của mái nhà, quê hương ông luôn đậm đặc chất đồ nho. Chỉ qua cách PGS Văn Như Cương "chơi" câu đối, người ta đã ăn nhằm điều đó.
Khi ông còn dạy học trong Nghệ An, trưởng Ty Giáo dục ra một vế đối rất hóc búa: "Giáo viên dỡ giầy toá cả ủng thủng cả áo lấy giáo án dán áo".
Vế đối ấy chẳng hề khó khăn mà là cực kỳ khó khăn. Vừa đúng cảnh ngộ thầy cô thời bao cấp, hoàn toản những trong khoảng chỉ nghề giáo, lại là nói lái. Ấy thế mà thầy Cương rất nhanh nhạy, lanh lợi đối lại: "Nhà trường dường trà dường cả hoa nhòa cả hương lĩnh lương hưu lưu hương".
chậm tiến độ là câu chuyện được tụng ca, ngợi ca mãi. Mươi mười lăm năm vừa mới đây, Tết nào bằng hữu thân gần cũng có ý chờ câu đối của Văn Như Cương. Thường thì chẳng ai đối được nên khi ra vế đối, thầy đã sẵn luôn cả vế đối lại.
PGS Văn Như Cương
Còn nhớ Tết năm 2008, từ năm Tí sang năm Sửu, PGS có đôi câu đối ai nghe cũng giật mình, tấm tắc: "Năm chuột đi, cháy nhà vẫn không ra mặt chuột - Tết trâu tới, gảy đồng chí liệu còn lọt tai trâu".
Nhiều khi, thầy Văn Như Cương làm cho thơ. Ngày ngày chạm chán cảnh hoàng hậu cắm hoa trên bàn khiến việc, ông viết: "Em cắm hoa tươi ở cạnh bàn/ Mong rằng toán học bớt khô khan/ Em ơi trong toán đa dạng công thức/ Cũng đẹp như hoa lại chẳng tàn".
Con người khác biệt ấy vừa có chân dung một nhà giáo, cốt phương pháp một nhà nho, tâm hồn một nghệ sĩ và khí phách của ông đồ xứ Nghệ.
Trong đời sống, thầy Cương hóm hỉnh vô cùng. Mách nhỏ một tẹo tây riêng của ông: Laptop ông không đề tên hậu phi mà là... My Love. Đôi khi, trong cuộc rượu cùng anh em (ông rất thích uống Vodka - một sở thích từ thời sống bên Nga), máy tính bảng rung lên với cái tên người gọi là "My Love".
Ông nghịch ngợm chỉ chỉ nói với bằng hữu: "My... lo về! Phải về thôi!". Rồi nhiều khi, muốn về mà nể tình bằng hữu không bước chân về nổi, ông đưa điện thoại cho bạn nghe hộ, trong laptop luôn là giọng nói ốm nhẹ, ngọt ngào: "Anh ơi! Nhà em sức yếu lắm. Chỉ mời anh ấy một ly thôi nhé". Chờ có thế, cả hội ồ lên ưng ý và dấm dúi với nhau: "Mời một ly, rót rộng rãi lần!"
Tính tới nay, trường Lương Thế Vinh xuất hiện, tồn tại đã gần 30 năm rồi. chậm triển khai là một mô hình được khẳng định về giá trị. Ko phải người kỹ năng, đau đáu và nhiệt huyết cam đoan không khiến được. Tất nhiên, một mô hình vận hành khó hạn chế khỏi những khuyết thiếu, song cái được chúng ta cần ghi kiếm được.
Sau PGS Văn Như Cương, có lẽ khó khăn ai khai hiện ra một ngôi trường kiểu như thế. Khi nằm xuống, ông đã có một sự nghiệp, hình ảnh, tăm tiếng vinh quang và đáng tự hào!
PGS Văn Như Cương (1937 - 9/10/2017) là nhà giáo Việt Nam, nhà biên soạn sách giáo khoa rộng rãi và giáo trình đại học bộ...
Đọc thêm: tin tức mới
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét